Blog: treinen in plaats van vliegtuigen
Nu Schiphol in zijn eigen groei dreigt vast te lopen, het steeds duidelijker wordt dat vliegen veel CO2 uitstoot en onaanvaardbare geluidshinder veroorzaakt, komt de roep om meer internationale treinen. Treinen ter ontlasting van het vliegverkeer. In theorie voor de hand liggend, maar in de praktijk weerbarstig. De trein zou een goed alternatief voor het vliegtuig kunnen zijn voor afstanden tot ongeveer 500 kilometer. Dat gaat alleen maar lukken als er door de nationale overheden krachtig op gestuurd wordt.
Vliegen is nu vaak goedkoper dan reizen met de trein. Dat zal pas veranderen als vliegmaatschappijen gewoon belasting gaan betalen op kerosine of als de spoorwegbedrijven net zo goedkoop brandstof kunnen krijgen. De KLM betaalt geen btw, maar de Nederlandse regering verhoogt vanaf 1 januari 2019 de btw op kaartjes van NS. Hier ligt een duidelijke opgave voor de regeringen.
Het volledig opengooien van de markt in de lucht en het beëindigen van de monopolies van de KLM, Lufthansa en andere nationale bedrijven heeft geleid tot een enorme daling van de tarieven en tot een spectaculaire stijging van het aanbod. Op het spoor hebben DB, SNCF, NMBS en NS hun nationale monopolie behouden. De groei van het spoor is mede daardoor ver achter gebleven bij die van de luchtvaart. Binnen die staatsbedrijven hebben de afdelingen die zich bezighouden met internationaal vervoer een lage prioriteit. Internationale treinen worden gezien als lastig inpasbaar in het nationale systeem. Hier ligt een veranderopgave voor de spoorwegbedrijven.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw zag de toenmalige President-directeur van NS, Ir. F.Q. Den Hollander, met lede ogen hoe de zakenreizigers de internationale treinen verlieten ten gunste van het vliegtuig. Op zijn initiatief kwam als antwoord in 1957 een Europees netwerk van snelle treinen tot stand, de befaamde Trans Europ Expres (TEE). Dat werkte toen goed, maar is nu als concept achterhaald. Maar: welke directeur anno 2018 ontwerpt een TEE 2.0 voor de toekomst? Er is behoefte aan.
Arriën Kruyt,
Voorzitter Rover