Het OV is voor iedereen!
Dit opiniestuk verscheen op 6 mei in Dagblad Trouw
‘Wie mag er nog mee met het OV?’ en ‘Niet iedereen kan mee in de trein’: twee nieuwskoppen die de afgelopen week in de media verschenen. De reiziger gaat zich afvragen of hij of zij nog wel welkom is in het openbaar vervoer. Er lijkt zelfs een heuse “reisschaamte” te ontstaan, getuige meldingen die Rover krijgt van reizigers die zich afvragen of zij nog wel belangrijk genoeg zijn om straks een plek in het OV in beslag te mogen nemen. Reizigers pleiten bij Rover om het dragen van mondkapjes, maar beseffen zich dat ook met mondkapje de propvolle bussen en treinen van weleer voorlopig niet mogen terugkeren en het aantal plekken in het OV dus nog een lange tijd beperkt blijft. De schrik zit er bovendien goed in bij veel reizigers nadat zij lazen over een app waarmee een treinreis gereserveerd moet worden. Een app die hun privacy zou schenden omdat bestemming en reisdoel moeten worden vastgelegd. Een app waarmee er geen sprake meer is van het maken van een vrije reis. Waarmee openbaar vervoer eigenlijk een soort besloten vervoer wordt voor wie zijn of haar reis verdedigen kan.
Terwijl het juist zo belangrijk is dat openbaar vervoer er voor iedereen is, zoals het altijd ook geweest is. De afgelopen jaren heeft het openbaar vervoer steeds meer reizigers mogen verwelkomen. Een goede ontwikkeling, want vooral in steden is het een zeer efficiënte manier van verplaatsen. Bovendien is het OV van groot belang voor de verduurzaming van het land. Treinen rijden in Nederland op windenergie en bussen worden steeds vaker elektrisch. Mensen kiezen ervoor geen auto aan te schaffen of zijn afhankelijk van het openbaar vervoer: in beide gevallen is het essentieel dat zij zich op deze manier kunnen verplaatsen. Niet voor niets is het openbaar vervoer benoemd als vitale sector.
Je zou dus denken dat binnen het openbaar vervoer alles wordt gedaan om reizigers te blijven vervoeren, ook in corona-tijd. Zoals ook winkels er nu alles aan doen om klanten te blijven bedienen. Mijn eigen huissupermarkt had binnen 24 uur na de aankondiging van de coronamaatregelen al plexiglas bij de kassa opgehangen. Speciale ouderenuurtjes, bezorgdiensten en afhaalservices: ondernemers doen er alles aan om hun vaste klanten binnen te houden. Hoe anders gaat het in het openbaar vervoer. Van de Intercity’s en de bussen rijdt slechts de helft. Wie een vitale reis moet maken, krijgt te maken met een langere reistijd en met de onzekerheid of er wel plek is in de bus. Reizigers moeten wegblijven, is het uitgangspunt.
Nu we straks langzaam uit de lockdown gaan opstarten, wordt het tijd voor een andere mentaliteit. Tijd om er alles aan te doen om het reizen voor zoveel mogelijk mensen weer mogelijk te maken. Tijd om te denken in oplossingen. Laat al het materieel rijden dat er is en pas dit aan de omstandigheden aan. Touringcars die nu stilstaan vanwege gebrek aan opdrachten, kunnen gebruikt worden om de capaciteit van het OV nog verder te vergroten. Maak afspraken met werkgevers en onderwijsinstellingen om het aantal spitsreizen te verminderen. Ontwikkel een plan om het gebruik van de fiets te verdubbelen. Accepteer dat deze maatregelen de overheden en vervoersbedrijven geld gaan kosten en biedt hen daarvoor de middelen. Zet het deel van de bevolking dat is aangewezen op het openbaar vervoer niet buiten spel. Het openbaar vervoer is er voor iedere reiziger.
Freek Bos,
Directeur Rover