‘We hebben allemaal hetzelfde doel’

Wie is Saskia Kluit? Ze is oud-voorzitter en medeoprichter van Energie-U, een coöperatieve vereniging die Utrechters helpt met energie besparen en zelf opwekken. Ze is voorzitter geweest van de Dutch Cycling Embassy. Ze is Eerste Kamerlid namens GroenLinks. Maar in de OV-sector kenden we haar vooral de laatste jaren als directeur van de Fietsersbond. Nu zij daar recent is vertrokken, staat niets haar nog in de weg als voorzitter van Rover aan de slag te gaan.

Reizen met een hoofdletter

Haar achtergrond bij de Fietsersbond betekent niet dat het bij Saskia allemaal om de fiets draait. Ze is ook dol op de trein. ‘Ik moet van centrum naar centrum reizen. Dan is de trein de meest efficiënte vorm van transport’, vertelt ze. Maar dat niet alleen: ‘De trein heeft ook andere schoonheid. Ik kan erg genieten van het piepende geluid van de wielen die over het spoor glijden.’ Haar mooiste reiservaring was ook in de trein, de nachttrein naar Lissabon om precies te zijn. ‘Vooral het laatste stuk van de reis, in een ouderwetse trein met schemerlampen en koperen kranen. Dat is Reizen met een hoofdletter R.’ Maar het állerliefste kiest Saskia voor de benenwagen. ‘Het fijne aan lopen is dat je veel meekrijgt van je omgeving. Al lopend ontmoet ik veel mensen, ik spreek de kinderen die op straat spelen, zie de seizoenen en ruik de geuren van mensen die thuis aan het koken zijn.’

En voor de iets langere afstanden is Saskia, niet heel verrassend, een liefhebber van de fiets. ‘Vrijwel elke fietser is óók een fervent OV-gebruiker, dat heb ik ook bij de Fietsersbond gemerkt. Fiets en trein horen dus wel een beetje bij elkaar. Maar hier kan nog veel worden verbeterd. Een reis plannen met trein en fiets lukt niet op de website van NS. En heb ik mijn reis kunnen plannen, dan wil ik ook mijn fiets goed kunnen parkeren. Veel bushaltes hebben echter geen goede fietsvoorzieningen. Niet handig. In 2030 kunnen naar schatting 150.000 reizigers hun fiets niet kwijt bij het station. Dat is nu al een groot probleem en het gaat alleen maar groeien ‘.

Van krimp naar groei

Meer fietsparkeerplekken bij de stations is maar één van de onderwerpen waarvoor de Fietsersbond en Rover zich samen inzetten. De overstap is voor Saskia dan ook geen vreemde. ‘Beide organisaties bestaan uit veel gedreven mensen die werken voor betere wereld en schonere mobiliteit. Dat spreekt me erg aan. Daarbij vind ik het belangrijk dat we een goede reizigersvertegenwoordiging hebben’, stelt ze. ‘Ik hoorde dat Rover worstelt met een vergrijzende achterban en ledenverlies. Dat vind ik zonde. Ik hoor van de directeuren van OV-bedrijven altijd veel enthousiaste verhalen over Rover. Dat de medewerkers en vrijwilligers zo deskundig zijn. Ik wil Rover dan ook graag behouden voor de toekomst en laten groeien. Bij de Fietsersbond is het aantal vrijwilligers bijna 20% gegroeid in mijn tijd als directeur, dus het is zeker mogelijk. Als Rover moeten we vooral beter laten weten wat we doen. Want bij mooie ideeën sluiten mensen zich vanzelf aan.’

Plan voor OV in landelijk gebied

Welke mooie ideeën zou Rover dan moeten hebben? Saskia heeft al een onderwerp in gedachten: een modern plan voor de toekomst van het OV in landelijk gebied. ‘In Noordoost-Groningen moeten mensen nu soms wel 20 kilometer fietsen om ergens te komen, en dat lukt niet iedereen. Zonder vervoer krijgen deze mensen minder de kans om mee te doen aan de maatschappij’. Volgens Saskia heeft de coronacrisis laten zien dat er een belangrijke grens is aan het systeem van buurtbussen die gerund worden door vrijwilligers. ‘We kunnen niet verwachten dat vrijwilligers hun leven gaan wagen op de bus zodat buurtgenoten vervoer hebben. Hierdoor heeft in veel gebieden tijdenlang geen OV gereden. Extra vervoer door vrijwilligers is prima, maar OV is een basisvoorziening die voor iedereen toegankelijk moet blijven. Het zou mooi zijn als Rover met een plan komt voor de OV-sector waarmee we ook het landelijke gebied voor alle Nederlanders bereikbaar kunnen maken en houden. Dat vraagt innovatie en nieuwe ideeën ontwikkelen.’ Hierbij denkt Saskia bijvoorbeeld aan de inzet van deelauto’s door vervoerders. ‘Pilots met deelauto’s zijn nu vooral in de Randstad. Waarom? De noodzaak voor gedeeld vervoer is er meer in de landelijke gebieden. En daar is bovendien veel meer ruimte om te testen.’

Denk vanuit de reiziger

Goede plannen zijn altijd welkom, maar dreigt het OV niet na de coronacrisis vooral te moeten bezuinigen? Niet als het aan Rover ligt, en daar sluit Saskia zich bij aan. ‘We zien nu al dat dienstregelingen worden ingekrompen wegens corona – een heel slecht besluit. Ik kan de nood van de OV-bedrijven best volgen, want zij zitten met ziektemeldingen en vraaguitval. NS kan dan genoegen nemen met twee keer per uur een trein, maar een reiziger die een half uur in weer en wind op een tochtig station moet wachten ervaart geen fijne reis. En dan staat die warme auto ook voor de deur. De basis van het systeem moet daarom goed op orde blijven.’

Van verder snijden in het OV wil Saskia ook niets weten. ‘We hebben het hier niet over een luxeproduct. Er zijn in Nederland zes miljoen mensen zonder rijbewijs. Voor sommigen is een goede OV-verbinding hun enige kans op een baan of op recreatie, daar wordt echt te weinig rekening mee gehouden. Kijk, we gaan heus niet meteen protesteren als er ergens een bushalte dreigt te verdwijnen. Maar kom dan met een werkende alternatieve oplossing. Rover kan daar heel goed aan mee-ontwikkelen. Een iets verder gelegen halte met goede fietsvoorzieningen, als blijkt dat dit aansluit bij de behoeftes. Maar denk vanuit de reiziger, niet vanuit de bedrijfsvoering.’