Klimaatveranderingen en de gevolgen voor het spoor

Volgens ProRail zijn er miljarden euro’s nodig om het spoor klaar te maken voor de toekomst. Veranderingen van het klimaat zullen een grote impact hebben op het Nederlandse spoorwegnet en het treinverkeer. Hoogste tijd voor de spoorbeheerder om met een plan van aanpak te komen teneinde in de nabije toekomst opgewassen te zijn tegen de excessen in de weeromstandigheden. Niet alleen bestaat er de vrees dat uitersten hierin zich vaker zullen voordoen maar ook de frequentie daarvan baart ProRail zorgen; zorgen over langere periodes van extreme hitte afgewisseld door periodes met ernstige wateroverlast door intense regenval. Hoeveel geld voor de hieraan gelieerde werkzaamheden nodig is, daar zijn de rekenmeesters van ProRail momenteel druk mee bezig en zij hopen hiermee komend najaar klaar zijn.

ProRail en het Ministerie van I&W hebben in het verleden niet voor investeringen gekozen omdat binnen een tijdsbestek van één jaar statistisch gezien er maar enkele dagen waren waarop het spoor hinder ondervond van buitensporig natuurgeweld en derhalve was dit volgens beide partijen geen miljardeninvestering waard.

Het grootste deel van het spoorwegnetwerk is gebouwd in een periode dat in Nederland een gematigd zeeklimaat gold; milde winters en relatief koele zomers. Maar door de opwarming van de aarde hebben wij vaker te maken met extremen in het weer zoals hevige stortbuien en tropische temperaturen. Bij overvloedige regenbuien kunnen spoortunnels onderlopen en komen bij hevige sneeuwval en bevriezing wissels vast te zitten. In de zomer kan door de hitte zet de rails uitzetten, alhoewel dit gelukkig steeds minder voorkomt, maar kunnen blikseminslagen het treinverkeer behoorlijk in de war schoppen. En of dat nog niet genoeg is kunnen bij aanhoudende droogte verzakkingen van het baanlichaam plaatsvinden, kan storm flinke schade toebrengen aan de bovenleiding en onweer de elektriciteitsvoorziening verstoren waardoor o.a. seinen en wissels niet meer werken. Om te voorkomen dat bij een zeer zware storm de bomen langs het spoor als een luciferhoutje afbreken en daarop terechtkomen zijn uit voorzorg waar nodig bomen gekapt.

Met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kijkt ProRail naar toekomstige  klimaatontwikkelingen waarbij laatst vermelde organisatie een gericht onderzoek uitvoert naar welke spoorinfrastructuur kwetsbaar is bij bepaalde weersomstandigheden en wat zij hieraan kan doen. Het ministerie zal vervolgens een keuze maken in de definitieve aanpak en de daarbij bijbehorende gelden toezeggen om het spoor in topconditie te houden. En als je vanwege de klimaatveranderingen toch moet investeren in het spoor in Limburg dan kan je naar de mening van de spoorbeheerder het beter in één keer goed doen, waarbij deze organisatie bij de bekendmaking van het zojuist vermelde een kaart toonde met locaties waar in 2050 op en rond het spoor wateroverlast kan ontstaan.

Vrijwel het gehele spoor ten zuiden van Venlo is gemarkeerd als mogelijke probleemlocatie waar rails, spoortunnels of stations blank kunnen komen te staan. Daarmee behoort het Limburgse spoor qua infrastructuur tot de meest bedreigde delen van het landelijke net. In onze provincie bevindt volgens het kaartje alleen de Maaslijn tussen Venlo en Nijmegen en het spoor vanuit Eindhoven naar zowel Weert als naar Venlo in de “veilige” zone hetgeen impliceert dat er geen ingrijpende aanpassingen aan het spoor nodig zijn. Met betrekking tot de trajecten die nodig op de schop moeten is het belangrijk dat de Provincie Limburg in actie komt en derhalve Den Haag verzoekt het geld ten behoeve van de noodzakelijke verbetering aan het spoor in Limburg beschikbaar te stellen.