De voor- en nadelen van waterstofbussen

De brand in een waterstofbus van Arriva op 28 oktober roept vragen op. Natuurlijk moeten we wachten op de onderzoeksresultaten voordat we conclusies kunnen trekken.

Belangrijk voordeel van het gebruik van waterstof is, in vergelijking met elektrische bussen, dat deze bussen langere afstanden kunnen afleggen zonder te “tanken”. De verwachting bij elektrische bussen is dat in de komende jaren door verbetering van de accu’s de elektrische bussen langere afstanden kunnen afleggen. De kosten van waterstofbussen zijn vandaag de dag hoger dan de kosten bij elektrische bussen. De verwachting is dat als er in de toekomst op bepaalde momenten te veel energie geproduceerd wordt door windmolens en zonnepanelen en deze stroom gebruikt kan worden voor het produceren van ”groene” waterstof.

Als gevolg van de energietransitie is er de verwachting dat in het openbaar vervoer het gebruik van waterstof in de komende decennia flink zal toenemen.  Waterstof als brandstof is redelijk nieuw en kent andere gevaaraspecten dan traditionele brandstoffen.

Waterstof is een detecteerbaar gas, maar anders dan gecomprimeerd aardgas (CNG) ruik je het niet als het ontsnapt. Daardoor worden problemen minder snel opgemerkt. Er wordt gasvormig waterstof gebruikt dat opgeslagen wordt in stevige tanks. Het tankproces is vergelijkbaar met het tanken bij een conventioneel tankstation. Het tanken duurt 10 minuten bij  een druk van 350 bar. Omdat de tanks een overdrukbeveiliging hebben kan er bij overdruk in de tank waterstofgas ontsnappen en door een ontstekingsbron kan er een ontbranding plaatsvinden. De neiging is om de voordelen van waterstof op te hemelen en de risico’s te bagatelliseren.

De Duitse openbaar vervoerkoepel VDV heeft aangeraden om het laden van voertuigen met waterstof in de open lucht te laten plaatsvinden en bij een overdekte stalling dit alleen toe te laten, als het dak automatisch geopend wordt bij detectie van een waterstoflek. In Nederland is van een centraal geformuleerd advies over waterstof in het openbaar vervoer geen sprake. In Nederland baseert men de veiligheid van waterstof op de richtlijnen en adviezen van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). Dus de veiligheidseisen moeten worden opgesteld door de veiligheidsregio en de gemeente.

Ook in Arnhem gelden beperkingen. De brandweer van Arnhem bepaalde dat CNG-bussen in het overdekte busstation bij Arnhem Centraal niet onder de vaste kap in de buurt van de trolleydraden mogen halteren of stallen. De verwachting is dat dit ook gaan gelden voor waterstof bussen.

Tunnels vormen een apart aandachtspunt. Wanneer het verkeer goed kan doorstromen is de brandweer niet bang voor de waterstofbus met een lekkende tank. Maar mocht in een tunnel filevorming - of nog erger - stilstand ontstaan, dan kan een waterstoflek tot een hachelijke situatie leiden. In geval van een waterstoflek ontaardend in brand zal de brandweer de tunnel niet in gaan. Voor een dergelijke situatie is nog geen deugdelijke aanpak gevonden.