Het hoofdrailnet – alle lijnen waarop NS rijdt – blijft dit naar verwachting grotendeels hetzelfde. Uitzondering is de sprinter Leeuwarden–Zwolle; de noordelijke provincies praten met het ministerie over decentralisatie. Mogelijk gaan enkele andere verbindingen op een later moment ook onder provincies vallen.
De regering wil de minimumfrequentie van treinen op het hoofdrailnet sterk verhogen. Nu geldt op werkdagen nog ‘twee keer per uur een trein’ als minimum. Vaak rijden er veel meer treinen, op sommige trajecten wel 12 per uur. Het ministerie wil de huidige dienstregeling als minimum opnemen in de nieuwe concessie. Daarnaast gaan ze NS waarschijnlijk een maximumdienstregeling opleggen. Het is dan aan de vrije markt om daarbovenop treinen aan te bieden – het zogenaamde ‘vrije toegang’.
'Open access'
Veel internationale treinen maken nu nog onderdeel uit van het hoofdrailnet. De staatssecretaris heeft besloten te onderzoeken of de vrije markt meer en betere verbindingen tegen lagere prijzen kan aanbieden.
Deze vrije toegang (open access) betekent dat alle vervoerders die dat zouden willen, hier een verbinding kunnen aanbieden voor eigen risico en rekening. Er gelden dan geen eisen aan frequenties of tarieven. Dit brengt natuurlijk de nodige kansen, maar ook risico’s met zich mee. Als uit onderzoek blijkt dat de gewenste verbindingen onvoldoende tot stand komen via vrije toegang, zal het ministerie een concessie uitgeven voor deze internationale verbindingen. Daarmee lijkt het huidige niveau voor de reiziger verzekerd, maar is de kans groot dat we er als reiziger op vooruitgaan.
