Wat willen de politieke partijen voor het openbaar vervoer?

Investeringen in het OV

Alle partijen vermelden wel dat er investeringen in het OV gedaan moeten worden. De ChristenUnie is de enige partij die hierbij een concreet bedrag noemt. Deze partij wil 500 miljoen euro per jaar extra vrijmaken voor busvervoer plus 500 miljoen euro per jaar voor het spoor. Dit geld moet allereerst naar snel in te voeren maatregelen gaan zoals extra, langere en bredere perrons, nieuwe keersporen en verbeteren van de fundering van het spoor. GroenLinks-PvdA houdt het algemeen met “investeringen in het treinnetwerk” terwijl D66 vooral de al bestaande infrastructuur beter wil benutten. Het CDA en de Partij voor de Dieren willen vooral investeren in duurzaam vervoer in dunbevolkte gebieden.

Bereikbaarheid onder druk

Dunbevolkte gebieden staan bij meerdere partijen op de agenda. Vooral na de laatste kaalslag in het OV is de bereikbaarheid onder druk komen te staan. NSC en GroenLinks-PvdA willen dat belangrijke voorzieningen zoals scholen en ziekenhuizen voor iedereen binnen 45 minuten bereikbaar zijn. Het CDA noemt geen vaste reistijd maar wil in een nieuwe ‘Wet Bereikbaarheid als basisrecht’ vastleggen hoe snel voorzieningen bereikbaar moeten zijn. Het OV in landelijke gebieden is een aandachtspunt voor Volt, BBB, Partij voor de Dieren, CDA, GroenLinks-PvdA, NSC en SGP. “We keren de trend van afnemend OV-aanbod en (her)introduceren nieuwe buslijnen, ook in kleine dorpen”, belooft GroenLinks-PvdA. Forum voor Democratie wil dat verdwenen bushaltes weer terugkeren. De ChristenUnie wil “fors meer geld” beschikbaar stellen om de regio bereikbaar te houden per bus en trein. Ook SGP belooft ondersteuning vanuit het Rijk om verschraling van het openbaar vervoer op het platteland tegen te gaan.

Alternatieven voor openbaar vervoer

“Meer geld” is niet per definitie een oplossing voor het platteland, denken meerdere partijen. In ieder geval niet in de vorm van meer (lege) bussen. Vandaar dat er ook de nodige alternatieven voor OV in dunbevolkte gebieden in de verkiezingsprogramma’s opduiken. “Er hoeft niet altijd een bus te rijden als er ook andere vormen van (deel)vervoer mogelijk zijn (elektrische auto, scooter of fiets)”, schrijft het CDA hierover. De SGP kijkt vooral naar deeltaxi’s. BBB wil dat kleinschalig openbaar vervoer, taxi’s, kleine busjes en de fiets een grotere rol krijgen naast het regulier openbaar vervoer. D66 wil openbaar vervoer combineren met doelgroepenvervoer en meer gaan werken gericht op vraag in plaats van aanbod: “We denken aan flexibelere en bredere inzet van ouderenvervoer, leerlingenvervoer, taxi’s en traditionele bussen en busjes. Via dit vraaggestuurde publieke vervoer stap je over op zogenaamde dikke vervoerslijnen (bus of trein) die de ruggengraat van het openbaar vervoer vormen en op reguliere tijden stoppen bij haltes of stations”. Volt bepleit een soortgelijke oplossing: “Denk aan openbaar vervoer op aanvraag, deelvervoer of kortere shuttlebusdiensten naar comfortabele mobiliteitshubs waar je makkelijk overstapt”. Ook de VVD wil het doelgroepenvervoer en het reguliere OV meer gaan samenvoegen.

Meer bussen

In de drukbevolkte gebieden moet vooral méér openbaar vervoer komen, bepleiten veel partijen. Zo willen zowel de VVD als de Partij voor de Dieren de grote steden met elkaar verbinden via lightrailnetwerken. Specifiek voor Utrecht wil GroenLinks-PvdA een 24-uurs OV-netwerk vergelijkbaar met de metro. Voor Rotterdam verzet het CDA zich tegen het plan om tramlijnen in te korten. Volt wil investeren in de aanleg van busstroken op de snelweg, bijvoorbeeld op de A50 tussen Eindhoven en Nijmegen. D66 wil experimenteren met het vrijmaken van een rijstrook voor hoogfrequente bussen richting grootstedelijke regio’s. Daarnaast wil D66 het OV robuuster maken door (kleine) infrastructurele maatregelen, zoals een rechtsaf op rotondes voor bussen of het creëren van bussluizen. D66 wil bezuinigingen op het OV-geld voor de Metropoolregio’s ongedaan maken, de ChristenUnie wil vooral flink extra investeren in versterking van het aanbod van busvervoer.

Meer treinen

De trein kan rekenen op veel enthousiasme bij een aantal partijen. Op dit gebied zijn dat ook de meeste concrete plannen te vinden. De Lelylijn (Lelystad–Groningen) is een wens in de programma’s van D66, Volt, ChristenUnie, BBB, Partij voor de Dieren, CDA, GroenLinks-PvdA, NSC en SP. D66 wil deze aan te leggen lijn doortrekken naar Bremen en Hamburg, GroenLinks-PvdA wil zelfs verder doorrijden naar Denemarken en Zweden. Deze laatste partij heeft nog meer concrete plannen zoals meer capaciteit en snelheid op de spoorlijnen Utrecht–Zwolle, Amsterdam–Amersfoort–Enschede en Utrecht–Arnhem–Oberhausen en spoorverdubbeling tussen Zwolle, Deventer en Enschede. Tevens wil GroenLinks-PvdA alle treinlijnen in Nederland elektrificeren. Ook concreet is de ChristenUnie. Deze partij wil voor 2040 spoorverdubbeling langs 500 km spoor, hieronder vallen onder meer de trajecten Zwolle–Wierden, Breda–Tilburg, Delft–Schiedam, Amsterdam–Haarlem, Arnhem–Nijmegen en Deventer–Olst. Daarnaast wil de partij een directe treindienst tussen Barneveld en Apeldoorn en verbeteringen in de spoorknooppunten Zwolle-Meppel en Eindhoven. Ook ChristenUnie wil verregaande elektrificatie, tevens pleit deze partij voor de terugkeer van de sneltrein. De Nedersaksenlijn (Emmen–Groningen) is een wens van D66, ChristenUnie, BBB, Partij voor de Dieren, CDA, GroenLinks-PvdA, NSC en SP. D66 zet zich vooral in voor uitbreiding van het aantal nachttreinen, zo wil de partij nachttreinen naar Lelystad, Almere, Enschede en Arnhem/Nijmegen. De BBB wil de spoorcorridor Utrecht–Arnhem–Duitsland verbeteren. VVD wil juist Sprinterlijnen in hogere frequentie laten rijden en beter aansluiten op het lokale openbaar vervoer. NSC wil snellere treinen zodat de reistijd van de trein beter concurreert met de auto en PVV vindt dat “NS flink aan de bak moet als het gaat om punctualiteit”.

Volle treinen

Het is NS niet gelukt goedkeuring voor de spitsheffing te krijgen. Wel staat het probleem van overvolle treinen in de spits nu weer volop in de aandacht. De politieke partijen zien hiervoor verschillende oplossingen. Forum voor Democratie wil meer en vooral ook langere treinen. D66 wil met werkgevers, onderwijsinstellingen en decentrale bestuurders afspraken maken over werk- en openingstijden, thuiswerken en locatiekeuzes, zodat het openbaar vervoer in de spits kan worden ontzien. Ook wil D66 dat studenten met hun OV-reisabonnement ook gratis de OV-fiets kunnen nemen op werkdagen om zo bussen, metro’s en trams te ontlasten. De VVD wil thuiswerken en meer flexibele werktijden stimuleren. Ook Volt wil meer hybride werken, daarnaast zet deze partij in op een (tijdelijke) subsidie om een dalurenkorting te introduceren.

Internationaal

Internationaal OV wordt genoemd door alle partijen behalve de PVV. Veel partijen vinden dat de trein een beter alternatief moet worden voor het vliegtuig. Zo moeten er (meer of betere) hogesnelheidsverbindingen komen naar Brussel (ChristenUnie), Parijs (D66, Partij voor de Dieren), Bordeaux (D66), Londen (D66, Volt, Partij voor de Dieren), Berlijn (D66, Volt, ChristenUnie, Partij voor de Dieren), Bremen (Volt, ChristenUnie, BBB), Hamburg (ChristenUnie, Partij voor de Dieren), Frankfurt (Volt), München (D66, Partij voor de Dieren), Praag (Partij voor de Dieren), Kopenhagen (Volt, ChristenUnie, Partij voor de Dieren) en zelfs Zweden (GroenLinks-PvdA). SP vindt dat vliegreizen over korte afstanden niet meer goedkoper mogen zijn dan reizen per trein naar dezelfde bestemming. D66 wil dat de trein voor afstanden tot 700 kilometer goedkoper wordt dan het vliegtuig. De Partij voor de Dieren wil zelfs een verbod op korte vluchten tot 750 kilometer waar de trein een goed alternatief is. Ook tickets voor internationale treinreizen krijgen de aandacht. D66, Volt, ChristenUnie, VVD en Partij voor de Dieren willen een systeem dat het boeken van internationale treinreizen net zo eenvoudig maakt als bij vliegreizen. De VVD ziet voor zich dat er andere vervoerders gaan rijden met goedkopere tickets. De ChristenUnie wil NS verplichten de grenstoeslag op de Intercity Brussel af te schaffen en abonnementen aan te bieden voor internationale forenzen. De Partij voor de Dieren wil de btw afschaffen op internationale treintickets. Ook wordt er gepleit voor een Europese dienstregeling onder verantwoordelijkheid van een Europese Spoorautoriteit (D66 en GroenLinks-PvdA).

Regionale grensoverschrijdende verbindingen hebben de aandacht van D66, Volt, ChristenUnie, BBB en GroenLinks-PvdA. De ChristenUnie noemt hierbij specifiek de verbindingen Groningen–Bremen–Hamburg, Eindhoven–Düsseldorf, Heerlen–Aken, Roosendaal–Antwerpen, Zwolle–Enschede–Münster, Amsterdam–Berlijn, Antwerpen–Breda–Eindhoven–Düsseldorf en Emmen–Rheine. De Intercity Amsterdam–Brussel wil deze partij versnellen door Breda over te slaan. Volt noemt Nijmegen–Kleve als gewenste verbinding en Groningen–Bremen. De BBB wil de lijn Groningen–Bremen zelf verbinden met Amsterdam. GroenLinks-PvdA wil vanuit Limburg IC-spoorverbindingen naar Düsseldorf, Aachen en Hamont.